Powiatowy Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców im. J. Kilińskiego w Płońsku

Historia naszej instytucji

Z nielicznych ocalałych dokumentów wiadomo, że na terenie powiatu płońskiego przed I wojną światową istniały cztery Cechy: Szewców, Krawców, Kowali i Stolarzy, które działały na podstawie starych przywilejów cechowych. Po I wojnie światowej pojawiły się kolejne cechy: Ślusarzy, Piekarzy , Cieśli i Rzeźników. Wszystkie Cechy posiadały własne sztandary. Po wejściu w życie nowego prawa przemysłowego w 1934 roku wszystkie Cechy powołały Radę Cechów, na czele którego stanęło Prezydium złożone z trzech osób. Byli nimi: Starszy Cechu Rzeźników Stanisław Witkowski, Starszy Cechu Stolarzy Hipolit Purzycki, Starszy Cechu Krawców Dreksler, który był jednocześnie przedstawicielem rzemieślników Żydów. Rada Cechów powołała natomiast do życia Biuro Cechu, które zajmowało się wszystkimi sprawami związanymi z istnieniem i działalnością organizacji Cechów.

W okresie II wojny światowej Płońsk został włączony do Rzeszy Niemieckiej i wszystkie organizacje cechowe przestały istnieć. Wielu rzemieślników wraz ze swoimi rodzinami czynnie włączyło się do walki podziemnej z okupantem. Płońskie rzemiosło poniosło dotkliwe ofiary tracąc nie tylko zdolnych fachowców, ale i patriotów. Niemcy zabrali sztandary cechowe. Dzięki ofiarności i odwadze Starszego Cechu Hipolita Purzyckiego ocalał jedynie sztandar Cechu Stolarzy i Cieśli.

Po zakończeniu II wojny rzemieślnicy wraz z resztą społeczeństwa przystąpili do odbudowy zniszczonej Ojczyzny, a także swoich organizacji. Na nowo zorganizowały się Cechy: Szewców, Krawców, Rzeźników, Fryzjerów, Piekarzy, Cukierników, Kowali, Ślusarzy, Stolarzy, Cieśli. Każdy z nich miał swój Zarząd, ale wszystkie Cechy posiadały wspólne Biuro.

W 1950 roku został powołany do życia Okręgowy Związek Cechów w Płońsku, obejmujący swoją działalnością tereny powiatów: płońskiego, ciechanowskiego i sierpeckiego. Powstało pięć Cechów: Rzemiosł Włókienniczych, Rzemiosł Skórzanych, Rzemiosł Metalowych, Rzemiosł Budowlanych oraz Piekarzy i Cukierników. Rzemieślnicy – fotografowie i fryzjerzy należeli do cechów branżowych w Warszawie.

Po likwidacji w 1951 roku Okręgowego Związku Cechów w Płońsku powołany został Powiatowy Cech Rzemiosł Różnych w Płońsku obejmujący swoją działalnością cały powiat i rzemieślników wszystkich branż. W tych latach Cech zrzeszał 560 rzemieślników prowadzących działalność w samodzielnych zakładach, w następujących branżach: drzewnej, metalowej, włókienniczej, budowlanej, spożywczej.

W 1958 roku na posiedzeniu Zarządu Powiatowego Cechu Rzemiosł Różnych w Płońsku w składzie: Starszy Cechu Bronisław Czerniakowski, Podstarszy Stanisław Gronczewski oraz członkowie: Kazimierz Suchodolski, Jerzy Sadziak, Józef Grzymkowski i kierownik biura Janusz Koziorowski powstał projekt ufundowania sztandaru, jako symbolu łączności wszystkich rzemiosł zjednoczonych w tym Cechu. Fundusze na zakup sztandaru zebrane zostały z dobrowolnych wpłat całego rzemiosła miasta i powiatu płońskiego.

24 sierpnia 1958 roku odbyły się uroczystości poświecenia i przekazania sztandaru.

W 1959 roku powołano Kasę Zapomogowo-Pożyczkową, której zadaniem była pomoc finansowa dla rodzin po zmarłych rzemieślnikach.

15 lutego 1959 roku dokonano wyboru na okres 3 lat nowych władz cechowych. Powołano następujący Zarząd:

  • Starszy Cechu – Bronisław Gierniakowski
  • II Podstarszy – Józef Palanowski
  • Sekretarz – Henryk Łepkowski
  • Skarbnik – Kazimierz Suchodolski
  • Członkowie: Stefan Septowski, Wincenty Zabłotny, Józef Grzymkowski, Władysław Gralewski.
  • Komisja Rewizyjna: Zbigniew Różycki, Wacław Dzięgielewski, Jan Kosowski, Jerzy Szałkowski.
  • Sąd Cechowy: Tadeusz Gralewski, Henryk Łukaszewicz, Jan Sawicki, Marian Bartkiewicz, Henryk Gralewski, Adam Podgórski.

 

Na tym samym zebraniu podjęto uchwałę o budowie Domu Rzemiosła. Prace rozpoczęto 12 marca 1960 roku. Przy budowie poza pracownikami najemnymi zatrudnieni byli rzemieślnicy, którzy zdobywali tu kwalifikacje zawodowe. W 1961 roku zakończono całkowicie budowę Domu Rzemiosła i oddano do użytku. Wielkie zasługi i ofiarny wkład pracy w budowę Domu Rzemiosła wnieśli: Bronisław Czerniakowski, Stanisław Gronczewski, Kazimierz Suchodolski, Józef Palanowski, Wacław Dzięgielewski, Mieczysław Kołamański, Józef Dzierzęcki, Stanisław Krukowski, Janusz Koziorowski, a przede wszystkim mistrz murarski Stefan Sepetowski, który pełnił nadzór nad robotami murarskimi.

W latach 1960-1961 w ramach akcji szkoleniowej, co roku 40 rzemieślników zdobywało kwalifikacje zawodowe – przede wszystkim w zawodach budowlanych. Dużą uwagę kierowano na szkolenie uczniów. Powoli następował wzrost ilości rzemieślników. W roku 1961 było ich już 587. Niestety zaobserwowano malejącą liczbę rzemieślników w zawodach: wyrobu guzików z muszli, szewstwie, bednarstwie, zduństwie i stolarstwie meblowym.
W kolejnych latach następował wzrost ilości zakładów rzemieślniczych. Do momentu wprowadzenia ustawy znoszącej obowiązkową przynależność do cechów ich liczba wzrosła do 920. Na dzień 31.12.2014 zrzeszonych w Cechu jest już tylko 110 zakładów, w branżach: mechanik samochodowy, blacharz samochodowy, lakiernik samochodowy, monter instalacji sieci sanitarnych, ślusarz, elektryk, cukiernik, piekarz, kucharz i sprzedawca.

Zarząd Cechu aktywnie uczestniczy w spotkaniach samorządowych, a Sztandar Cechu godnie reprezentuje środowisko rzemieślnicze na uroczystościach 3 Maja i 11 Listopada. Co roku przy budynku Cechu w Boże Ciało stawiany jest przez rzemieślników ołtarz.

Powiatowy Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców w Płońsku ma swoich przedstawicieli ze środowiska rzemieślniczego jak i biura Cechu w Powiatowej Radzie Rynku Pracy w Powiatowym Urzędzie Pracy w Płońsku. Członek Cechu Andrzej Kowalski jest w Zarządzie Izby Rzemieślniczej Mazowsza, Kurpi i Podlasia w Warszawie. Z okazji 40-lecia tej Izby, w styczniu 2014 roku w Domu Polonii w Pułtusku Andrzej Kowalski otrzymał z rąk Prezesa Związku Rzemiosła Polskiego Jerzego Bartnika najwyższą Odznakę Rzemiosła Polskiego, zaś w 2017 roku najwyższą odznakę otrzymał Stanisław Morawski który pełnił przez 22 lata funkcję Starszego Cechu